Dziki Żbik
Niektórzy nazywają go Duchem Bieszczadów, inni dzikim kotem. Są też tacy, którzy nie wierzą w jego istnienie. Żbik, bo o nim mowa, ma typowe cechy kocie i nie ułatwia bliższego poznania. Mamy jednak pewność, że występuje w polskich lasach. Niestety, jego zasięg występowania w Polsce jest ograniczony - można go spotkać tylko w Karpatach, gdzie żyje około 200 osobników. Jest to zwierzę niezwykle tajemnicze.
Pręgowany dziki kot
Na pierwszy rzut oka wygląda jak domowy kot z czarnymi pręgami. Te pręgi pomagają nam odróżnić żbika od kota. Jedna z nich ciągnie się od głowy do ogona, nie łącząc się z pręgami na ogonie. Pręgi są również widoczne na bokach, łapach i ogonie. Na szerokiej głowie żbika znajdują się cztery ciemne pasy, charakterystyczne tylko dla tego gatunku. Oczy są zwykle zielone, czasami niebieskie, z czarnymi pionowymi źrenicami. Nos ma kolor brązowo-czerwony, otoczony długimi wibrysami - czuciowymi włosami kota. Ogon żbika jest nieco krótszy i grubszy niż u domowego kota, pokryty ciemnymi pierścieniami, a koniec jest ciemniejszy i grubszy. Sierść żbika jest dłuższa i bardziej puszysta niż u kotów domowych. Żbik jest większy i masywniejszy od kota domowego. Samice osiągają długość ok. 45-60 cm, a samce 50-67 cm. Waga samic wynosi 4-6 kg, samców nawet 6-10 kg.
Zachowania żbików
Żbik jest zwierzęciem terytorialnym. Badania wykazały, że terytorium samca może wynosić nawet 20 km². Terytorium samicy jest mniejsze i może pokrywać się z terytorium samca. Samce nie tolerują konkurencji. Dziennie żbiki pokonują dystans około 12 km.
Ślady żbików są bardzo podobne do śladów kota domowego. To utrudnia określenie liczby osobników na danym obszarze, ponieważ odróżnienie ich jest praktycznie niemożliwe. Gdy żbik idzie powoli, tylne łapy stawia tam, gdzie wcześniej postawił przednie, tworząc prostą linię. Wewnętrzny palec przednich łap nie pozostawia śladu, więc mimo pięciu palców widoczne są tylko cztery ślady. Żbiki często poruszają się na granicy lasów i łąk oraz w pobliżu strumieni, co ułatwia zdobywanie pożywienia.
Dieta Ducha Bieszczadów
Dieta tych dzikich kotów obejmuje gryzonie, małe ssaki, ptaki, ryby i żaby. Żywią się również resztkami pozostawionymi przez inne drapieżniki. Codziennie zjadają około 600 gramów pokarmu. Polują głównie nocą, a samce potrafią przemieszczać się z prędkością 5 km/h przez całą noc w poszukiwaniu zdobyczy. Są dobrymi łowcami, potrafią upolować wiewiórkę, wspinać się po drzewach lub czatować na ofiarę przez długie minuty. Żbiki są też niezwykle odważne. Mimo mniejszych rozmiarów, potrafią przegonić np. lisa. Wyginają grzbiet i jeżą się, co sprawia, że wyglądają na większe niż są. Szeroko otwarty pysk i gardłowe warczenie odstraszają intruza. Co ciekawe, żbiki nie miauczą.
Rozród i młode
Okres godowy żbików przypada na marzec. To jedyny czas, gdy porzucają samotne życie w poszukiwaniu partnerki. Po 63-69 dniach ciąży rodzą się kocięta. W miocie może być od 1 do nawet 7 młodych. Samica wybiera ustronne i bezpieczne miejsce na gniazdo, np. wykroty, załomy skalne, jaskinie lub nory borsuka czy lisa. Młode rodzą się bezbronne i ślepe, otwierają oczy po około 10 dniach. Przez 7-8 tygodni są karmione mlekiem matki, a samodzielne życie rozpoczynają po 5-6 miesiącach. Dojrzałość płciową osiągają przed ukończeniem roku. Po usamodzielnieniu się, samica wypycha je z gniazda, aby mogły rozpocząć własne życie.
Żbiki w niewoli żyją 12-15 lat, ale nie wiemy, ile żyją na wolności. Ich naturalnymi wrogami są wilki, dzikie psy i człowiek. Młodym żbikom zagrażają lisy i drapieżne ptaki. Zagrożenie stanowią także koty domowe, które przenoszą choroby, przed którymi dzikie zwierzęta nie mają obrony.
Dlaczego populacja żbików nie rośnie
Główną przyczyną spadku populacji żbików są zmiany środowiskowe. Wycinka lasów, budowa dróg uniemożliwiających przemieszczanie się. zwierząt czy tworzenie tzw. monokultur leśnych sprawiają, że te dzikie koty nie mają możliwości zdobywania pożywienia, schronienia czy zajmowania odpowiedniej wielkości terytorium.
Zaburzony został również poziom zmienności genetycznej gatunku. Problem ten jest istotny, gdyż żbiki mogą krzyżować się z kotami domowymi, co przypuszcza się ma znaczący wpływ na zmniejszenie populacji tych zwierząt.
Wciąż dużym zagrożeniem dla żbików jest człowiek. Zwierzęta te giną pod kołami samochodów, a mimo że są chronione, nadal padają ofiarą kłusowników lub pomyłkowych odstrzałów.
Aby chronić populację żbików i zwiększyć jej liczebność, konieczne są działania ochronne i edukacyjne. Obejmują one m.in. utrzymanie i ochronę siedlisk żbików, wprowadzenie ograniczeń w wycince drzew, budowie dróg i innych infrastruktur, które mogą wpłynąć na ich życie. Należy również przeprowadzać badania naukowe, które pozwolą na lepsze zrozumienie potrzeb tych zwierząt i opracowanie skutecznych strategii ochronnych. Ważne jest także edukowanie społeczeństwa na temat żbików, ich zachowań, siedlisk i zagrożeń, aby zwiększyć świadomość i szacunek dla tych dzikich kotów.
Działania te mają na celu zapewnienie długotrwałej ochrony żbików oraz wspieranie ich populacji, aby mogły przetrwać i rozwijać się w harmonii z otaczającym je środowiskiem. Poprzez współpracę naukowców, organizacji ochrony przyrody, władz lokalnych i społeczności lokalnych, możemy przyczynić się do ochrony żbików i zachowania ich jako ważnej części naszego dziedzictwa przyrodniczego.
Kopiowanie, reprodukcja lub dystrybucja części lub całości materiałów bez wyraźnej zgody właściciela jest ściśle zabronione i może prowadzić do konsekwencji prawnych.
9:00 - 20:00
SOBOTA10:00 - 16:00
GODZINY PRACY