Ukryte zagrożenia tanich zakupów w internecie

Zdrowie 0 281 3 min. 10 sek. 100%

W dobie powszechnego dostępu do internetowych platform sprzedażowych, konsumenci coraz częściej sięgają po produkty weterynaryjne dostępne bez recepty (OTC) poza oficjalnym obiegiem dystrybucyjnym. Preparaty tego typu, obejmujące m.in. środki przeciwpasożytnicze, suplementy diety, preparaty dermatologiczne, maści, krople czy środki wspomagające leczenie, często oferowane są okazyjnie – po cenach znacznie niższych niż w sklepach stacjonarnych lub specjalistycznych punktach sprzedaży.

Choć z pozoru oszczędność wydaje się uzasadniona, warto uświadomić sobie, że jakość i skuteczność tych produktów może być istotnie obniżona w wyniku nieprawidłowego przechowywania – a najczęstszym i najpoważniejszym zagrożeniem jest narażenie na zbyt wysoką temperaturę w trakcie magazynowania i transportu.

Wymogi temperaturowe dla produktów OTC – aspekty regulacyjne

Większość weterynaryjnych produktów OTC posiada w dokumentacji rejestracyjnej zapis:
„Przechowywać w temperaturze poniżej 25°C”. Wynika to z przeprowadzonych badań stabilności substancji czynnych i pomocniczych w warunkach standardowych, kontrolowanych zgodnie z wytycznymi ICH (International Council for Harmonisation of Technical Requirements for Pharmaceuticals for Human Use), które obowiązują także w farmacji weterynaryjnej.

Badania stabilności (ang. stability testing) obejmują analizę fizycznej, chemicznej, mikrobiologicznej i farmakologicznej stabilności produktu w określonych warunkach klimatycznych. Temperatura powyżej 25°C może prowadzić do znacznego obniżenia skuteczności produktu lub zmiany jego właściwości.

Skutki przegrzania preparatów – przegląd naukowy

Rozpad substancji czynnych

Wielu substancjom czynnym (np. permetrynie, enrofloksacynie, fenbendazolowi, itp.) przypisuje się wysoki stopień wrażliwości na temperaturę. Pod wpływem ciepła dochodzi do:

utleniania i degradacji chemicznej,
izomeryzacji cząsteczek (zmiana konfiguracji przestrzennej),
hydrolizy (szczególnie w produktach wodnych lub półpłynnych).

Zmiany fizyczne produktu

Temperatura wpływa nie tylko na chemię, ale także na fizyczne właściwości preparatów:

emulsje i zawiesiny mogą się rozwarstwić,
kremy i maści mogą się roztopić lub zjełczeć,
kapsułki mogą się sklejać, żele mogą ulec odwodnieniu,
tabletki mogą tracić strukturę i uwalniać składniki nierównomiernie.

Ryzyko toksyczności

W niektórych przypadkach rozpad substancji czynnej może prowadzić do powstania toksycznych metabolitów, których działania nie badano – bo nie powinny występować w prawidłowo przechowywanym produkcie.

Profesjonalny łańcuch dystrybucji a okazje z internetu

Monitoring temperatury w handlu stacjonarnym

Sklepy stacjonarne i weterynaryjne punkty sprzedaży zobowiązane są do:

posiadania systemu monitorowania temperatury w miejscu przechowywania produktów OTC,
zakupu wyłącznie od autoryzowanych hurtowni weterynaryjnych, które również prowadzą kontrolowany transport i magazynowanie.

W razie potrzeby, klient może uzyskać dokumentację przechowywania lub zapytać o warunki transportu.

Brak kontroli w sprzedaży internetowej prywatnej

Produkty zakupione od prywatnych sprzedawców przez portale aukcyjne lub ogłoszeniowe są poza kontrolą Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej i nie ma żadnego sposobu, by:

zweryfikować ich pochodzenie,
sprawdzić historię przechowywania,
upewnić się, że nie były narażone na temperatury 35–40°C np. w samochodzie kurierskim latem.

Przykładowy scenariusz ryzyka

Załóżmy, że kupujemy tanio środek przeciwpasożytniczy w formie kropli typu "spot-on". Produkt jest oryginalny, ale:

przez kilka miesięcy leżał w nieklimatyzowanym magazynie internetowego sprzedawcy,

potem był transportowany standardową przesyłką kurierską, przebywając 8 godzin w paczkomacie rozgrzanym do 38°C.

Efekt? Składniki aktywne ulegają degradacji. Po podaniu:

nie dochodzi do eliminacji pasożytów, mimo poprawnego użycia,
opiekun mylnie uznaje, że środek „jest wadliwy”,
a zwierzę – nadal cierpi z powodu inwazji pasożytów.

Podsumowanie i rekomendacje

Zakup preparatów OTC dla zwierząt poza stacjonarnym łańcuchem dystrybucji może skutkować:

utratą skuteczności produktu,
brakiem efektu terapeutycznego,
narażeniem zwierzęcia na niebezpieczeństwo,
brakiem możliwości reklamacji lub zwrotu.

Dlatego zaleca się:

kupowanie wyłącznie w stacjonarnych sklepach zoologicznych i weterynaryjnych,
pytanie o źródło zakupu i sposób przechowywania,
unikanie „okazji” od niezweryfikowanych sprzedawców prywatnych,
zachowanie ostrożności przy zakupach przez internet – nawet jeśli produkt wygląda „na oryginalny”.

Literatura i źródła

EMA Veterinary Medicines – Guidelines on Stability Testing for Veterinary Products
WHO Technical Report Series 953 – Annex 2: Stability Testing of Active Substances and Finished Products
European Pharmacopeia – Stability of Pharmaceutical Products
Rozporządzenie Ministra Zdrowia ws. wymagań dla produktów leczniczych weterynaryjnych (Dz.U. 2012 poz. 1243)

Dostawa w 3h!

Zainstaluj nasza aplikację - zamów z dostawą do domu tego samego dnia.

W aplikacji znajdziesz również przydatne rzeczy, w tym listę aktualnie pracujacych lekarzy weterynarii w Szczecinie.