Zaburzenia poznawcze u kotów
Zespół dysfunkcji poznawczej jest uznany u kotów jako stan, który wykazuje wiele podobieństw do ludzkiej choroby Alzheimera, gdzie spadek funkcji poznawczych ostatecznie prowadzi do demencji. Jak rozpoznać czy Twój kot ma starcze zaburzenia poznawcze? Czy da się przeciwdziałać chorobie, lub ją wyleczyć?
Zespół dysfunkcji poznawczej (Cognitive Dysfunction Syndrome CDS) jest uznany u kotów jako stan, który wykazuje wiele podobieństw do ludzkiej choroby Alzheimera (Alzheimers disease AD), gdzie spadek funkcji poznawczych ostatecznie prowadzi do demencji. Koty z CDS wykazują zaburzenia behawioralne, takie jak nadmierna wokalizacja, zmienione interakcje z właścicielami (zwiększona czułość/uwaga), zmienione cykle snu i czuwania, załatwianie się poza kuwetą, dezorientacja (przestrzenna i/lub czasowa), zmiany w aktywności, lęk i/lub deficyty w uczeniu/pamięci (tzn. VISHDAAL, co jest akronimem od Vocalisation, Iteraction, Sleep-wake cycles, House-soiling, Disorientation,Activity, Anxiety, Learning).
Chore koty rozwijają neuropatologie, takie jak nagromadzenie złogów β-amyloidu i hiperfosforylowanego białka tau. Ze względu na podobieństwa do zmian występujących w mózgach osób z zaburzeniami poznawczymi i AD, kot domowy może być naturalnym modelem dla badań nad demencją u ludzi. Ważne jest, aby szybko diagnozować CDS u kotów, wykluczając inne przyczyny tych zmian behawioralnych, aby zapewnić skuteczne radzenie sobie z chorobą. Interwencje obejmują wzbogacenie środowiska (np. w łatwy dostęp do kluczowych zasobów, uspokajające feromony), suplementację diety (np. Senilife, Aktivait dla kotów, SAMe), specjalne diety (np. zawierające przeciwutleniacze, trójglicerydy średniołańcuchowe ) i potencjalnie leki (np. Selegilina czy Propentofilina).
Dzięki postępom w medycynie weterynaryjnej, poprawie żywienia weterynaryjnego i zmianom w kontroli naszych zwierząt (np. życie wewnątrz domu), długość życia kotów domowych wzrasta, a doniesienia wskazują na medianę długości życia wynoszącą 14 lat1 . Kiedy klasyfikuje się koty według wieku, uznaje się je za dojrzałe w wieku 7-10 lat; starsze w wieku 12-14 lat; i stają się staruszkami lub super seniorami w wieku 15 lat2 3 . Najczęstsze zmiany neurologiczne związane z wiekiem obejmują pogorszenie funkcji poznawczych (ostatecznie prowadzące do demencji), osiągów motorycznych, a także pogorszenie wzroku i słuchu4-6.
Zmiany behawioralne u starych kotów
Ponieważ zmiany behawioralne u starych zwierząt często pojawiają się przed innymi oznakami choroby, mogą być przydatne jako wczesne wskaźniki pogorszenia się zdrowia i dobrobytu. Istnieje wiele potencjalnych przyczyn tych zmian behawioralnych, tak różnych jak zespół dysfunkcji poznawczej (CDS), nadciśnienie, nadczynność tarczycy, ból (często związany z chorobą zwyrodnieniową stawów), lęk separacyjny- można tak wymieniać dalej. Dlatego ważne jest, aby nasze starsze koty miały pełne badanie kliniczne, aby określić przyczynę ich specyficznych zmian behawioralnych (patrz sekcja Diagnoza). Ważne jest, aby wcześnie zidentyfikować te zmiany behawioralne, aby zapewnić najbardziej efektywne interwencje. W badaniu opartym na kwestionariuszu 36% właścicieli kotów w wieku 7-10 lat zgłosiło, że ich koty miały problemy związane z wiekiem, takie jak załatwianie się poza kuwetą i zmiany w poziomie aktywności, przy czym odsetek kotów dotkniętych tym problemem wzrastał do 88% u kotów w wieku od 16 do 19 lat.7 Ponieważ niektóre z tych zmian mogą być subtelne lub błędnie interpretowane jako normalne starzenie się, właściciele kotów często potrzebują pomocy w ich identyfikacji i zgłaszaniu lekarzowi weterynarii.8 Sytuację pogarsza niechęć właścicieli do zabierania swoich starych kotów do kliniki weterynaryjnej. Wielu właścicieli i kotów uważa wizyty w klinice za stresujące (wprowadzenie kota do koszyka, dojazd do gabinetu, radzenie sobie z konsultacją).9 Co więcej, wielu właścicieli obawia się, że niewiele można zrobić, aby poprawić jakość życia ich kota, więc może być im zasugerowana eutanazja.10 Weterynarze muszą być świadomi tych obaw i doradzać właścicielom, jak najlepiej zredukować ten stres (np. podając gabapentynę lub trazodon kotu przed podróżą),11 12 i upewnić się, że właściciele wiedzą, że istnieje wiele potencjalnych sposobów, które mogą pomóc starszym kotom żyć lepiej.
Zmiany behawioralne u kotów z CDS
Zespół dysfunkcji poznawczej/zaburzenia funkcji poznawczych u kotów (CDS) opisuje związane z wiekiem pogorszenie zdolności poznawczych, charakteryzujące się pewnymi zmianami behawioralnymi, które nie mogą być przypisane żadnej innej chorobie.13 14 Chociaż CDS u kotów jest dobrze znanym stanem, wiele z jego patofizjologii zostało wywnioskowane z wyników badań innych gatunków,15 głównie psów z zespołem dysfunkcji i ludzi z chorobą Alzheimera (AD), dlatego nasze zrozumienie CDS u kotów jest mniej szczegółowe.
Częstość występowania objawów zaburzeń funkcji poznawczych różni się w zależności od gatunku: w przypadku kotów domowych około 28% kotów między 11 a 14 rokiem życia rozwija przynajmniej jeden problem behawioralny związany z CDS, a ten odsetek wzrasta do 50% u kotów powyżej 15 roku życia.14 16
Główne objawy CDS u kotów i psów
Główne objawy CDS u kotów i psów wcześniej zostały podsumowane za pomocą akronimu DISHAAL, który oznacza: dezorientację przestrzenną lub czasową (Disorientation); zmiany w interakcjach między zwierzęciem a jego właścicielami lub innymi zwierzętami (Interactions); zmiany w cyklu sen-budzenie (Sleep-wake); brudzenie w domu (House-soiling); zmiany w poziomach aktywności (Activity); Lęk (Anxiety); problemy z uczeniem się i pamięcią (Learning).8 17 Chociaż DISHAAL rozpoznaje wiele głównych zmian behawioralnych obserwowanych u kotów z CDS, nie podkreśla znaczenia nadmiernej wokalizacji, zwłaszcza w nocy, która jest często najczęstszym objawem, szczególnie u najstarszych kotów.
W wyżej wspomnianym badaniu,14 zmienione interakcje z rodziną (szczególnie zwiększone poszukiwanie uwagi) były najczęstszą zmianą behawioralną u kotów w wieku od 11 do 14 lat, podczas gdy zmiany w poziomach aktywności i nadmierne wokalizacje były najczęstszymi objawami u kotów powyżej 15 roku życia. W badaniu 100 kotów z zaburzeniami behawioralnymi (7-11 lat), stwierdzono, że 36% z nich nadmiernie wokalizowało, zwłaszcza w nocy, a 48% miało problem z brudzeniem w domu.8 W innym badaniu 100 kotów, 61% kotów między 12 a 22 rokiem życia wokalizowało nadmiernie, przy czym 31% najczęściej w nocy. W tym samym badaniu, 27% kotów miało problem z brudzeniem w domu, a 22% było dezorientowanych.15 Dodatkowe badania podkreślają znaczenie zwiększonej wokalizacji u kotów z CDS, jednocześnie próbując określić prawdopodobną przyczynę. W najnowszym badaniu ponad 850 kotów w wieku 11 lat lub starszych, prawie 60% kotów wykazywało nadmierną wokalizację, szczególnie w nocy, a 50% było bardziej uczuciowych wobec swoich właścicieli, domagając się większej uwagi18 .
W szczegółowym badaniu 37 kotów z zaburzeniami funkcji poznawczych, u których właściciele zgłosili zwiększoną wokalizację, 67% wokalizowało więcej w nocy, a 64% więcej w ciągu dnia. Kiedy zapytano o prawdopodobną główną przyczynę zwiększonej wokalizacji ich kotów, 41% wskazało dezorientację, 41% sugerowało poszukiwanie uwagi (tj. chęć okazania uczucia i zainteresowania przez właściciela) i 16%, że ich kot szukał jedzenia. Właściciele zgłosili również, że 67,5% kotów było bardziej uczuciowych19 . Te badania pokazują, że większość zachowań opisanych w akronimie DISHAAL może sama w sobie powodować zwiększoną wokalizację; zmiana w interakcjach między zwierzęciem a jego właścicielami, lęk (np. powodujący poszukiwanie uwagi), dezorientacja przestrzenna lub czasowa i deficyty w uczeniu się i pamięci (np. powodujące, że kot zapomina, że został nakarmiony), i zmiany w cyklu sen-budzenie, które prawdopodobnie odgrywają rolę w nocnym płaczu. Jednakże, chociaż te wyniki wyraźnie potwierdzają, że zwiększona wokalizacja jest częścią CDS, akronim DISHAAL nie uznaje znaczenia zwiększonej wokalizacji w samym akronimie.
Biorąc pod uwagę, że koty z zaburzeniami funkcji poznawczych prezentują nieco inne zachowania niż psy z CDS, dla których akronim DISHAAL został pierwotnie opracowany,8 17 autorzy uważają, że dla kotów potrzebny jest inny akronim. Proponują nowy skrót dla kotów - VISHDAAL.
VISHDAAL opisuje zachowania obserwowane u kotów z zaburzeniami poznawczymi: nadmierna wokalizacja; zmiany w interakcjach (np. zwiększone uczucia); zmiany w cyklu sen-budzenie; brudzenie w domu; dezorientacja; zmiany w poziomach aktywności; lęk; uczenie się i pamięć. (Vocalisation, Interactions, Sleep-wake cycle, House-soiling, Disorientation, Activity, Anxiety, Learning)
Zachowania uwzględnione w tym nowym akronimie są bardziej specyficzne dla kotów i są wymienione w kolejności ich występowania, jak i potwierdzone w powyższych badaniach.
Zanik zdolności poznawczych u kotów z CDS
Podczas gdy funkcje poznawcze u ludzi składają się z wielu aspektów, takich jak uczenie się, pamięć, funkcje wykonawcze (procesy zarządzania zasobami w celu osiągnięcia czegoś, na przykład planowanie, rozumowanie i rozwiązywanie problemów), uwaga, język, zdolności psychomotoryczne i przestrzenne, są one mniej zrozumiałe u zwierząt domowych, zwłaszcza kotów. Istnieją ograniczone dowody oceniające zanik zdolności poznawczych u kotów z CDS. Ponieważ zmiany w funkcjach poznawczych mogą początkowo być subtelne u zwierząt dotkniętych zaburzeniami poznawczymi, a ich rozpoznanie może stanowić wyzwanie dla ich właścicieli, opracowano protokoły laboratoryjne, aby spróbować ocenić i zmierzyć funkcje poznawcze u psów i kotów.8 14
Test neuropsychologiczny, pierwotnie stworzony dla psów do oceny funkcji poznawczych, został przemodelowany do użycia u kotów. Koty zostały podzielone na trzy grupy: 1) młode dorosłe w wieku od 3,0 do 3,8 lat; 2) dorosłe koty w wieku od 7,7 do 9,0 lat; i 3) starsze koty w wieku od 10,5 do 15 lat. Koty zostały poddane serii zadań poznawczych, w tym zadaniu z labiryntem typu T i zadaniom dopasowującym. Wyniki wykazały zależny od wieku spadek zarówno zdolności odróżniania, jak i uczenia się rewersyjnego. ∗, jak również istotne różnice między grupami podczas zadań dopasowujących, co sugeruje, że im starszy jest kot, tym bardziej zaawansowany zanik zdolności poznawczych może rozwinąć.20 21
∗(Uczenie rewersyjne jest testowane, kiedy kot jest najpierw trenowany, aby zapamiętać, pod którym kształtem pojemnika jest ukryte jedzenie (uczenie odróżniania). Kiedy kot nauczy się tego, jedzenie jest następnie ukrywane pod garnkiem o innym kształcie, stawiając kotu wyzwanie odwrócenia lub zahamowania tego, czego nauczył się wcześniej podczas fazy odróżniania)
Przyczyny zaburzen poznawczych
Dokładna przyczyna CDS pozostaje nieznana; jednakże wierzy się, że w jego rozwoju biorą udział różne zmiany w mózgu, w tym uszkodzenia oksydacyjne, zmiany naczyniowe (patrz patologia naczyniowa) i upośledzony przepływ krwi w naczyniach mózgowych.
Zwykle w organizmie występuje równowaga między produkcją a usuwaniem wolnych rodników, dzięki czemu ograniczane są uszkodzenia oksydacyjne. Jednak czynniki takie jak stres, starzenie się lub choroba mogą zaburzyć tę równowagę, redukując eliminację tych cząsteczek i promując nadmiar wolnych rodników, które mogą uszkodzić mózg.13 Uważa się, że takie uszkodzenia oksydacyjne występują u kotów, psów i innych gatunków.14 22
Wraz z wiekiem przepływ krwi do mózgu i wewnątrz niego może ulec zaburzeniu ze względu na zmiany w samych naczyniach, nadciśnienie tętnicze, choroby serca, anemię, zmiany w gęstości krwi i/lub hiperkoagulację- wszystkie te zmiany pogarszają dotlenienie neuronów.13 14
Zmiany w mózgu związane z CDS
Porównanie zmian obserwowanych u kotów i ludzi jest użyteczne. Wraz z wiekiem mózgi kotów i ludzi doświadczają kilku zmian anatomicznych i fizjologicznych, ostatecznie związanych z rozwojem demencji.23 24 Zmiany te obejmują stopniową atrofię kory mózgowej i jąder podstawnych; utratę neuronów w konkretnych obszarach; zwiększenie wielkości komór mózgowych; zmiany naczyniowe i okołonaczyniowe; nagromadzenie lipofuscyny; odkładanie amyloidu-β (Aβ) i hiperfosforylację białka tau (patrz poniżej).14 24 25
U starych kotów opisano atrofię mózgu, utratę neuronów, zwiększenie wielkości komór mózgowych i poszerzenie bruzd, chociaż te zmiany są zazwyczaj mniej wyraźne niż u ludzi,15 a do tej pory nie były bezpośrednio związane z dysfunkcją poznawczą.14 26 27
Atrofia mózgu i utrata neuronów
Móżdżkowy starszych kotów26 ma zmniejszoną liczbę komórek Purkiniego i innych neuronów. U kotów w wieku 12-13 lat, ta utrata neuronów jest bardziej widoczna w warstwie cząsteczkowej móżdżku, w porównaniu do kotów w wieku 2-3 lat.26
Początkowe zmiany w jądrze ogoniastym, które obejmują utratę neuronów i zmniejszenie liczby synaps,28 29 pojawiają się u kotów już w wieku 6-7 lat.5 29 Jednak te zmiany są zazwyczaj bardziej widoczne u kotów powyżej 10 lat, w porównaniu do kotów między 1 a 3 rokiem życia.30 Uważa się, że powodują one zaburzenia w funkcji motorycznej i niemożność przyzwyczajenia się do powtarzających się bodźców u starszych kotów31-33, dlatego starsze koty mogą się wielokrotnie przestraszyć zwykłych hałasów.
System przywspółczulny (cholinergiczny; który reguluje uwagę i wyższe procesy poznawcze) oraz miejsce sinawe(które jest głównym miejscem syntezowania noradrenaliny/norepinefryny w mózgu i odpowiada za pobudzenie w czasie stresu) są zmienione chorobowo u ludzi z chorobą Alzheimera.34-36. Utrata neuronów cholinergicznych może bezpośrednio zaburzać funkcje poznawcze.35 36.
Koty w wieku 15-18 lat wykazują zaburzenia osłonki mielinowej, degenerację aksonów oraz znaczne zmniejszenie zarówno wielkości neuronów cholinergicznych, jak i długości dendrytów w miejscu sinawym, w porównaniu do kotów w wieku 2-3 lat.37 Te nieprawidłowości, a także inne deficyty neuronalne, mogą powodować zmiany w cyklu snu i czuwania u chorych kotów.37 38
Hipokamp (obszar niezbędny do uczenia się i pamięci) jest również dotknięty. Utrata neuronów jest widoczna u kotów powyżej 14 roku życia, będąc największą, gdy obecne są zarówno blaszki Aβ, jak i odkłady hiperfosforylowanego białka tau.39
Amyloid-β
U ludzi peptydy powstałe z rozszczepienia amyloidu-β (Aβ) mają sekwencje aminokwasowe o różnej długości (Aβ1-42 i Aβ1-40).40 Agregacja tych białek jest neurotoksyczna i związana z upośledzeniem funkcji poznawczych oraz demencją.
Oligomery Aβ są uważane za najbardziej toksyczną konformację, powodującą dysfunkcję synaptyczną w chorobie Alzheimera.41 Oligomery Aβ zostały znalezione w mózgach kotów powyżej 8 roku życia39 ; jednak związek między tymi oligomerami a nieprawidłowościami behawioralnymi pozostaje niejasny.
W przeciwieństwie do ludzi, depozyty Aβ w mózgach kotów składają się głównie z peptydu Aβ1-4242 43 i są wykrywalne prawie wyłącznie przy użyciu pewnych przeciwciał, na przykład przeciwciała anti-Aβ17-24 (4G8) lub Aβ1-42.
U kotów powyżej 10 roku życia wykazano agregację Aβ.42, 43, 46-48 Jednak te nagromadzenia mają bardziej rozproszony rozkład niż u ludzi14 39 42 43 46 48 .
Chociaż istnieją podobieństwa między podobnymi do blaszek depozytami Aβ obserwowanymi u kotów a tymi u ludzi, depozyty Aβ u kotów są mniej dojrzałe niż te u ludzi z chorobą Alzheimera; blaszki Aβ w AD mają gęste jądra, których nie widać u innych gatunków.14 42 46.
Wzór i rozmieszczenie Aβ u kotów z CDS są być może bardziej podobne do tych widzianych w zdrowych, nie otępiennych, starzejących się mózgach ludzkich, a nie u ludzi z AD.14 42 43 46 47 Jednak koty z depozytami Aβ mogą wykazywać nieprawidłowe zachowania, takie jak dezorientacja, nadmierne wokalizacje i błądzenie,42 48 choć nasilenie tych zachowań, jak dotąd, nie wydaje się być dobrze skorelowane z stopniem depozycji Aβ.43
Patologia białka tau
Koty produkują szereg różnych izoform białka tau podobnych do tych u ludzi z chorobą Alzheimera.39 43 48 Chociaż niektóre badania nie znalazły dowodów na obecność splotów neurofibrylarnych (NFT) w mózgach starych kotów,46 49 inne znalazły sporadyczne barwienie immunohistochemiczne dla depozytów hiperfosforylowanego białka tau, które są wczesnym etapem NFT39 43 48 . Sugerowano, że zamiast NFT, koty pokazują formację przed-zwojów.43 48
Ponieważ dotychczas dowody na hiperfosforylowane białko tau znaleziono tylko u niewielkiej liczby kotów, związek między obecnością splotów neurofibrylarnych a zaburzeniami poznawczymi nie może jeszcze być ustalony.14 39 48 Co ciekawe, wewnątrzneuronalne hiperfosforylowane białko tau znajduje się również u kociąt podczas wczesnego rozwoju poporodowego50 oraz w wyniku niedokrwienia i drgawek.43 48
Patologia naczyniowa
Kilka zmian naczyniowych i okołonaczyniowych zostało powiązanych z neurologicznym starzeniem się i zaburzeniami poznawczymi u kotów. Należą do nich mikrokrwotoki, zawały, nie-lipidowy typ miażdżycy, oraz nagromadzenie amyloidu-β w blaszkach i czasem wokół naczyń krwionośnych w mózgu.13 14 42
Amyloidoza naczyniowa mózgu występuje, gdy Aβ gromadzi się wokół opon i naczyń krwionośnych.51 52 Uważa się, że jest to główna przyczyna dysfunkcji naczyniowej i upadku funkcji poznawczych u ludzi 53-55; jednak można ją również znaleźć w mózgach zdrowych, nieotępiennych osób, co sugeruje, że ta patologia nie jest specyficzna dla choroby Alzheimera.51 W przypadku kotów istnieje kontrowersja dotycząca istnienia amyloidozy naczyniowej mózgu. Niektóre badania znalazły ją w mózgach starych kotów,3 42 43 46 48 podczas gdy inne nie.39
Diagnoza
Diagnozowanie zaburzeń poznawczych u kotów jest wyzwaniem, zwłaszcza, że objawy kliniczne obejmują zmiany w zachowaniu, które mogą być niejasne i skomplikowane do zbadania. Przed postawieniem diagnozy CDS konieczne jest wykluczenie innych potencjalnych przyczyn zmian w zachowaniu.8 14 15 Do tych należą ból, nadciśnienie, choroby przewlekłe, endokrynologiczne i zakaźne.
Warto zauważyć, że niektóre z tych stanów takie jak ból, nadczynność tarczycy, nadciśnienie i przewlekła choroba nerek, mogą nasilać objawy kliniczne CDS, a ponieważ starsze koty są bardziej narażone na szereg współwystępujących stanów, może to komplikować zarówno diagnozę, jak i leczenie.59
Lekarze weterynarii muszą przeprowadzić pełną ocenę kota, badając jego historię pod kątem problemów medycznych i behawioralnych, wykonując pełne badanie fizykalne (w tym określenie ciśnienia krwi układowej), przeprowadzając analizę krwi i moczu (w razie potrzeby) i dalszą diagnostykę w wielu przypadkach. Dopiero wtedy lekarz weterynarii może zidentyfikować jakiekolwiek podstawowe przyczyny objawów behawioralnych. Starsze koty często mają szereg współistniejących chorób, więc może być trudno ustalić, jaką rolę może odgrywać CDS. Jednak konieczne jest zidentyfikowanie wszystkich dolegliwości przyczyniających się do zaburzeń, aby umożliwić dokładną interwencję.8 Lekarze weterynarii muszą edukować właścicieli, jak rozpoznawać i monitorować zmiany w zachowaniu ich kota i zgłaszać nie tylko dalsze zmiany w tych zachowaniach, ale także jakiekolwiek zmiany w masie ciała kota, spożyciu pokarmu/wody i wydalaniu moczu/kału.59
Zarządzanie
Chociaż zaburzeń poznawczych u kotów nie można wyleczyć, odpowiednie zarządzanie może zmniejszyć jego wpływ kliniczny i poprawić jakość życia kotów. Ponieważ stresujące dla właścicieli jest to, że kochany kot staje się zdezorientowany i zdezorientowany - a zwiększona wokalizacja w nocy (tj. nocny płacz) może powodować przerwanie snu opiekuna - poprawa jakości życia kota może również pomóc właścicielowi i zachować więź między kotem a właścicielem. Potencjalne interwencje obejmują wzbogacenie/ modyfikację środowiska, suplementację i modyfikację diety oraz leczenie farmakologiczne. Zaangażowanie w sprawowanie opieki będzie musiało być dostosowane do każdego kota indywidualnie, jego zmian behawioralnych, oraz wszelkich współistniejących chorób, jak sugerują autorzy ostatniego badania19. Niestety, jak dotąd, brakuje informacji, które wskazywałyby, które interwencje są najbardziej prawdopodobne, że pomogą konkretnym kotom, co prowadzi do metody prób i błędów, co nie jest idealne u kotów, które łatwo się frustrują. W tej dziedzinie pilnie potrzeba jest więcej pracy.
Wzbogacenie, modyfikacja środowiska
Wzbogacenie środowiska dostarcza stymulacji umysłowej i zwiększa poziom aktywności; zwiększa wzrost i przetrwanie neuronów oraz poprawia poznawczość.14 60 Wzbogacenie środowiska może być stosowane w połączeniu z dietami wzbogaconymi w przeciwutleniacze.
Słaba stymulacja środowiskowa zwiększa ryzyko rozwoju Zaburzeń poznawczych w późniejszym życiu; może również powodować frustrację u kotów, które już rozwinęły CDS, zaostrzając je.61 Wzbogacenie środowiska jest zalecane dla wszystkich młodych kotów, szczególnie jeśli nie mają dostępu na zewnątrz. Wzbogacenie środowiska obejmuje aktywności i przedmioty, które promują zabawę, eksplorację, polowanie, wspinaczkę, zachowania związane z odpoczynkiem oraz nowe sposoby zdobywania jedzenia lub przysmaków.8
Jednak u starszych kotów ze średnim do ciężkiego przebiegiem zaburzeń poznawczych, zmiany środowiskowe mogą potencjalnie mieć negatywny wpływ, prowadząc do dezorientacji. Te zwierzęta nie radzą sobie ze zmianami (np. środowisko, codzienna rutyna, dieta) i stresują się, co pogarsza CDS (np. anoreksja, chowanie się, zanieczyszczenie domu).17 62 63 Dla tych kotów najlepiej jest ograniczyć zmiany do minimum lub zmniejszyć rozmiar ich środowiska, aby zminimalizować stres, jednocześnie upewniając się, że wszystkie ich kluczowe zasoby są w zasięgu ręki (tj. jedzenie, woda, kuweta, miejsca do odpoczynku / spania, oraz trasy ewakuacji i / lub bezpieczne miejsce do ukrycia).61 Gdzie trzeba wprowadzić zmiany, na przykład tam, gdzie mogą poprawić jakość życia kota, muszą być wprowadzane powoli; często uspokajając kota, aby upewnić się, że nie stresuje się zbytnio. Ponieważ zmiany zwyrodnieniowe stawów jest bardzo powszechne u starszych kotów, te zasoby muszą znajdować się na wszystkich piętrach domu, do których kot ma dostęp; podniesione miski na jedzenie mogą pomóc, podobnie jak kuwety o niskim froncie, itp. Stosowanie dyfuzorów syntetycznych feromonów kocich może pomóc zmniejszyć lęk (Feliway Classic; Ceva Animal Health Ltd., Zenifel; Virbac UK)64 i zmniejszyć konflikt z innymi kotami (Feliway Friends; Ceva Animal Health Ltd.).
Potrzeby środowiskowe różnią się dla każdego kota
Koty, które płaczą z powodu jedzenia, mogą uzyskać pomoc, poprzez wprowadzenie automatycznego karmnika, który jest ustawiony na wiele małych posiłków przez całą noc, rozrzucane karmienie, karmienie paszowe lub podanie kuli-smakuli z karmą na noc.
Koty, które płaczą by zwrócić uwagę swojego właściciela, mogą potrzebować pozytywnego potwierdzenia i zapewnienia (często w nocy). Z doświadczenia jednego z autorów (Gunn-Moore), a także dowodów z grup dyskusyjnych, wynika, że chociaż nocne przytulanie starszego kota może być frustrujące, zmniejsza to jego stres, pomagając mu spać i zmniejszając jego dezorientację następnej nocy; w przeciwnym razie, w przypadku wykluczenia ich lub krzyku na nich zwiększa się poziom stresu i zwiększa ich płacz.
Kotom, które płaczą, gdy budzą się zagubione i zdezorientowane, można pomóc zapalając lampkę nocną, zostawieniu radia, aby grało delikatną muzykę, wtyczką do dystrybutorów syntetycznych feromonów (np. Feliway Classic) lub zmniejszeniu obszaru, do którego kot ma dostęp, aby nie mógł tak łatwo się zgubić 19 Ostatecznie, kot może potrzebować własnego pokoju do spania, ze wszystkimi kluczowymi zasobami, w tym ciepłym, wygodnym łóżkiem (np. podkładką grzewczą pod miękkim legowiskiem plus koc).59 65
Ścisła rutyna nocna z ciepłym posiłkiem, ciepłym łóżkiem i przytulaniem przed zamknięciem drzwi na noc może pomóc im się uspokoić. Dodanie kamery monitorującej kotka może pomóc zmniejszyć stres właściciela, ponieważ może wtedy sprawdzić kota, nie budząc go.
Suplementy diety
S-Adenozylometionina (SAMe) pomaga utrzymać płynność błon komórkowych i zwiększa produkcję przeciwutleniacza glutationu,66 a gdy podano ją starszym kotom, nastąpiła poprawa w testach poznawczych, w tym rozróżnianie obiektów i uczenie rewersyjne. Efekty były najbardziej widoczne u kotów z łagodnym CDS, sugerując, że jest bardziej prawdopodobne, że pomoże na wczesnym etapie choroby.67
Chociaż specjalistyczne suplementy diety, takie jak Senilife (CEVA Animal Health),8 68 oraz Aktivait (VetPlus),69 wykazały redukcję objawów CDS u psów, mało jest dowodów na ich skuteczność u kotów. Senilife zawiera Gingko biloba, D- α -tokoferol, witaminy B6 i E oraz resweratrol, wśród innych składników. Mimo że jest etykietowany do użytku u kotów, nie przeprowadzono jeszcze badań na tym gatunku.
Aktivait zawiera omega-3, oleje rybne, witaminy E i C, L-karnitynę, kwas alfa-liponowy oraz fosfotidylserinę. Ważne jest podkreślenie, że produkty opracowane dla psów nie zawsze są bezpieczne dla kotów, na przykład Aktivait, ponieważ zawiera kwas alfa-liponowy, który jest toksyczny dla kotów.70 Wersja Aktivait bezpieczna dla kotów została wprowadzona do sprzedaży; jednak badania muszą jeszcze określić jej skuteczność.
Alternatywne środki, takie jak melatonina, wtyczki z feromonami8 15 (Feliway Classic i / lub Friends znane również jako MulticatCeva Animal Health Ltd.), suntheanina (Pet Remedy i / lub Anxitane Virbac), hydrolizat białka mleka (Zylkene Intervet Schering Plough)71 , olejki eteryczne (np. lawenda)8 15 17 oraz kombinacje aminokwasów / ziół (np. Help My Pet—Nerves, VetPartners Limited), mogą pomóc w przywróceniu cyklów snu i czuwania oraz zmniejszeniu lęku.
Specyficzne diety
Diety bogate w owoce, warzywa, orzechy i pełnoziarniste produkty zbożowe, a także witaminy C, E i B12, mogą potencjalnie poprawić funkcje poznawcze i opóźnić rozwój demencji u ludzi; niedobór tych witamin jest czynnikiem ryzyka udaru, starzenia się mózgu i demencji.72 Diety wzbogacone w przeciwutleniacze są znane z obniżania uszkodzeń oksydacyjnych, podczas gdy inne związki, takie jak kwas alfa-liponowy, L-karnityna i kwasy tłuszczowe omega-3, mogą mieć pozytywny wpływ na leczenie demencji, ponieważ poprawiają zdrowie błon komórkowych i funkcję mitochondrialną.73
Rozwój diet mających na celu zmniejszenie objawów CDS u kotów okazał się wyzwaniem. Niektóre ze związków używanych w dietach przeznaczonych dla psów z zaburzeniami funkcji poznawczych, na przykład kwas alfa-liponowy, są toksyczne dla kotów,70 a efekt diet wzbogaconych w triglicerydy średniołańcuchowe (Medium Chain Triglycerides MTC) jest jeszcze niejasny, ponieważ MCT są nieapetyczne dla kotów.61 Niemniej jednak, uważa się, że spożycie MCT może poprawić metabolizm u kotów.74
Chociaż nie opracowano specjalnej diety dla kotów z CDS, niektóre diety wykazały pozytywne efekty. Diety komercyjne zawierające oleje rybne, przeciwutleniacze i inne suplementy (Feline Mature Adult 7+ Hills Pet Nutrition); oraz inne zawierające przeciwutleniacze, niezbędne kwasy tłuszczowe i suszony korzeń cykorii (Nestlé Purina Pro Plan Age 7+ Nestlé Purina Pet Care) były związane z wydłużonym życiem w porównaniu z dietami niesuplementowanymi.75 76 Inne badanie Nestlé Purina wykazało, że funkcje mózgu kotów w średnim wieku i starszych znacząco poprawiły się, gdy były karmione dietą wzbogaconą w oleje rybne, przeciwutleniacze, argininę i witaminę B.77 Oddzielne badanie wykazało, że poziom aktywności u starych kotów wzrósł, gdy były karmione dietą zawierającą tokoferole, witaminę C, beta-karoten i L-karnitynę, wśród innych składników.78 Na koniec, dwumiesięczne badanie oparte na kwestionariuszu pokazało, że objawy zaburzeń poznawczych poprawiły się u około 70% kotów, które były karmione dietą zawierającą przeciwutleniacze, niezbędne kwasy tłuszczowe, chondroprotektanty, L-karnitynę i lizynę.(Prescription Diet Feline j/d Hills Pet Nutrition) (Hills Pet Nutrition, dane na plik, 2008)
Diety zostały uzupełnione hydrolizatem białka mleka (tj. α-kazozepina) w celu zmniejszenia lęku (Royal Canin Calm Royal Canin; Hills Urinary Support Hills Pet Nutrition). Obie diety zawierają również dodatkowy L-tryptofan, który ma na celu zmniejszenie lęku.
Badanie z 2017 roku wykazało, że koty karmione Royal Canin Calm wykazywały zmniejszony strach i lęk, gdy były umieszczane w nieznanym miejscu.79 Te diety mogą potencjalnie zmniejszyć lęk u kotów z CDS. Hills Urinary Support może być szczególnie użyteczny u kotów z CDS plus problemami z układem moczowym.80 81
Leczenie farmakologiczne
Selegilina (Selgian Ceva Animal Health Ltd.; Anipryl Zoetis) i propentofilina (Vivitonin MSD Animal Health) są zarejestrowane w różnych krajach do leczenia objawów klinicznych CDS u psów.82-85
Selegilina była badana wielokrotnie, choć zawsze na psach.82 83 85 Jest inhibitorem monoaminooksydazy B, który ma działanie neuroprotekcyjne, ponieważ redukuje produkcję wolnych rodników i stymuluje produkcję enzymów eliminujących te wolne rodniki.
Propentofilina ma właściwości neuroprotekcyjne i zwiększa przepływ krwi do serca i mózgu.8 Pomimo że te leki wykazały pozytywne efekty u psów z CDS,86 87 nie są one zarejestrowane do stosowania u kotów; jednak doniesienia anegdotyczne mówią o pozytywnych efektach.
Lęk i zmienione wzorce snu są częstymi objawami u zwierząt z CDS. Antydepresanty/anksjolityki, takie jak fluoksetyna (tj. Prozac), były używane do leczenia objawów CDS u domowych kotów.61 Inne anksjolityki, takie jak trazodon, gabapentyna, benzodiazepiny lub buspiron mogą być brane pod uwagę.8 61 Jednakże, diazepam w formie tabletek nie jest zalecany, ponieważ może powodować ostrą, szybko postępującą niewydolność wątroby u kotów.88 Należy zachować ostrożność, łącząc leki, takie jak selegilina, fluoksetyna, gabapentyna i inne, które mogą wpływać na stężenie serotoniny, ponieważ mogą wywołać zespół serotoninowy, objawiający się gorączką, niepokojem, zwiększonymi odruchami, drżeniem, rozszerzonymi źrenicami i biegunką. Melatonina może pomóc przywrócić cykle snu.
Zważywszy, że koty z zaburzeniem poznawczym mają zmniejszoną liczbę neuronów cholinergicznych,37 leki, które zwiększają transmisję cholinergiczną, mogą poprawić objawy CDS.
Sugerowano, że poprzez blokowanie specyficznego receptora AT1, system renina-angiotensyna (RAS) mógłby być zahamowany; co z kolei mogłoby poprawić funkcje poznawcze.91 92 Telmisartan (Semintra; Boehringer Ingelheim) blokuje receptor AT1 RAS i częściowo aktywuje receptor gamma aktywowany przez proliferatory peroksysomów (PPARγ), który reguluje choroby neurologiczne poprzez zapobieganie stanom zapalnym i redukowanie nagromadzenia plaków Aβ w mózgu.93-95
U gryzoni wykazano, że telmisartan: 1) hamuje stan zapalny, redukując tym samym uszkodzenie mózgu po indukcji niedokrwienia95 ; 2) poprawia efekty po udarze96 ; 3) redukuje śmierć i uszkodzenie neuronów po toksyczności wywołanej przez glutaminian, który jest ważnym neuroprzekaźnikiem, który uwalniany w nadmiarze, powoduje neurotoksyczność, śmierć neuronów i apoptozę97 ; 4) chroni przed uszkodzeniami oksydacyjnymi spowodowanymi podaniem glukozy98 ; 5) chroni przed śmiercią neuronalną wywołaną niedoborem składników odżywczych99 ; 6) przywraca funkcje poznawcze po przewlekłym stresie powodującym upośledzenie funkcji poznawczych100 ; i 7) zapobiega upadkowi funkcji poznawczych.94 101
Badanie oceniające skuteczność telmisartanu (Semintra; Boehringer Ingelheim) u kotów z CDS jest obecnie prowadzone przez autorów. Dodatkowo, trwają dwa badania mające na celu ocenę skuteczności telmisartanu w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera.102
Podsumowanie
W wyniku starzenia się coraz więcej kotów ma rozpoznanie z zachowań sugerujących zaburzenia funkcji poznawczych, w tym między innymi zwiększone wokalizacje i załatwianie się poza kuwetą. Jednak diagnozowanie CDS może być wyzwaniem; jest to diagnoza wykluczająca i wiele innych zaburzeń medycznych może powodować podobne zmiany w zachowaniu. Niezbędne jest, aby lekarze weterynarii przeprowadzili pełną ocenę dotkniętych tymi zmianami kotów i edukowali właścicieli na temat rozpoznawania objawów klinicznych CDS.
Chociaż zaburzeń funkcji poznawczych nie można wyleczyć, istnieje wiele sposobów, które mogą pomóc poprawić zdrowie, dobrostan i jakość życia dotkniętych kotów. Mózgi kotów z CDS wykazują neuropatologiczne zmiany podobne do tych, które stwierdza się w mózgach ludzi z chorobą Alzheimera i psów z CDS; te podobieństwa sugerują, że kot domowy może być naturalnym modelem do badania AD.
Podziękowania
Autorzy dziękują BSAVA Petsavers za finansowanie ważnego badania Danielle A. Gunn-Moore, opublikowanego w 2006 roku,48 Narodowej Radzie Nauki i Technologii (CONACyT) za finansowanie studiów doktoranckich Loreny Sordo oraz Boehringer-Ingelheim za finansowanie badania nad telmisartanem.
Autorzy
Lorena Sordo, Danièlle A Gunn-Moore
Tłumaczenie
Amatorskie tłumaczenie: Marcin Tintoski, Karolina Zabielska
Przypisy
- ONeill DG, Church DB, Mcgreevy PD, Thomson PC, Brodbelt DC. Longevity and mortality of cats attending primary care veterinary practices in England. J Feline Med Surg. 2015;17:125–33.
- Vogt AH, Rodan I, Brown M, Brown S, Buffington CAT, Forman MJL, et al. AAFP-AAHA feline life stage guidelines. J Am Anim Hosp Assoc. 2010;46:70–85. https://doi.org/10.5326/0460070.
- Vite CH, Head E. Aging in the canine and feline brain. Vet Clin North Am: Small Anim Pract. 2014;44:1113–29. https://doi.org/10.1016/j.cvsm.2014.07.008.
- Harrison J, Buchwald J. Eyeblink conditioning deficits in the old cat. Neurobiol Aging. 1983;4:45–51.
- Levine MS, Lloyd RL, Fisher RS, Hull CD, Buchwald NA. Sensory, motor and cognitive alterations in aged cats. Neurobiol Aging. 1987;8:253–63.
- Harrison J, Buchwald J. Auditory brainstem responses in the aged cat. Neurobiol Aging. 1982;3:163–71.
- Landsberg GM. Behavior problems of older cats. In: Schaumburg I (ed): Proceedings of the 135th Anual Meeting of the American Veterinary Medical Association San Diego, CA, 1998 1998, pp. 317–20.
- Landsberg GM, Nichol J, Araujo JA. Cognitive dysfunction syndrome. a disease of canine and feline brain aging. Vet Clin North Am: Small Anim Pract. 2012;42:749–68.
- Sparkes A, Manley DS. From small acorns… the new cat friendly clinic/cat friendly practice programmes. J Feline Med Surg. 2012;14:180–1. https://doi.org/10.1177/1098612X12439264.
- Miele A, Sordo L, Gunn-Moore DA. Feline Aging: Promoting Physiologic and Emotional Well-Being. Vet Clin North Am: Small Anim Pract. 2020;50:719–48.
- Van Haaften KA, Forsythe LRE, Stelow EA, Bain MJ. Effects of a single preappointment dose of gabapentin on signs of stress in cats during transportation and veterinary examination. J Am Vet Med Assoc. 2017;251:1175–81. https://doi.org/10.2460/javma.251.10.1175.
- Stevens BJ, Frantz EM, Orlando JM, Griffith E, Harden LB, Gruen ME, et al. Efficacy of a single dose of trazodone hydrochloride given to cats prior to veterinary visits to reduce signs of transport- and examination-related anxiety. J Am Vet Med Assoc. 2016;249:202–7. https://doi.org/10.2460/javma.249.2.202.
- Landsberg G, Araujo JA. Behavior problems in geriatric pets. Vet Clin North Am: Small Anim Pract. 2005;35:675–98.
- Gunn-Moore D, Moffat K, Christie L-A, Head E. Cognitive dysfunction and the neurobiology of ageing in cats. J Small Anim Pract. 2007;48:546–53. https://doi.org/10.1111/j.1748-5827.2007.00386.x.
- Landsberg GM, Denenberg S, Araujo JA. Cognitive dysfunction in cats: a syndrome we used to dismiss as ‘old age. J Feline Med Surg. 2010;12:837–48.
- Moffat K, Landsberg G. An investigation of the prevalence of clinical signs of cognitive dysfunction syndrome (CDS) in cats. J Am Anim Hosp Assoc. 2003;39:512.
- Landsberg GM, Hunthausen W, Ackerman L. The effects of aging on the behavior of senior pets. Handbook of Behavior problems of the dog and cat. 2nd ed ed. Oxford: Saunders, 2003, pp. 269–304.
- Sordo L, Breheny C, Halls V, Cotter A, T⊘rnqvist-Johnsen C, Caney SMA, et al. Prevalence of disease and age-related behavioural changes in cats: past and present. Vet Sci. 2020;7:1–19.
- Cerna P, Gardiner H, Sordo L, T⊘rnqvist-Johnsen C, Gunn-Moore DA. Potential causes of increased vocalisation in elderly cats with cognitive dysfunction syndrome as assessed by their owners. Animals. 2020;10:1092. https://doi.org/10.3390/ani10061092.
- Milgram NW, Landsberg GM, De Rivera C, et al. Age and cognitive dysfunction in the domestic cat. In: Proceedings of the ACVB/AVSAB Symposium St. Louis, 2011 2011, pp. 28–9.
- Cotman CW, Head E. The canine (dog) model of human aging and disease: dietary, environmental and immunotherapy approaches. J Alzheimers Dis. 2008;15:685–707.
- Head E, Liu J, Hagen TM, Muggenburg BA, Milgram NW, Ames BN, et al. Oxidative damage increases with age in a canine model of human brain aging. J Neurochem. 2002;82:375–81.
- Scheff SW, Price DA, Schmitt FA, Mufson EJ. Hippocampal synaptic loss in early Alzheimers disease and mild cognitive impairment. Neurobiol Aging. 2006;27:1372–84.
- West MJ, Coleman PD, Flood DG, Troncoso JC. Differences in the pattern of hippocampal neuronal loss in normal ageing and Alzheimers disease.Lancet (London, England). 1994;344:769–72.
- Juraska JM, Lowry NC. Neuroanatomical changes associated with cognitive aging. Curr Top. Behav. Neurosci. 2012;10:137–62.
- Zhang C, Hua T, Zhu Z, Luo X. Age related changes of structures in cerebellar cortex of cat.J. Biosci. (New Delhi, India). 2006;31:55–60.
- Dobson H, Denenberg S. Ageing and imaging based neuropathology in the cat. In: Programs and abstracts of the 17th Congress of ESVCE and 1st Congress of ECAWBM Avignon, 2011 2011.
- Levine MS, Adinolfi AM, Fisher RS, Hull CD, Guthrie D, Buchwald NA. Ultrastructural alterations in caudate nucleus in aged cats. Brain Res. 1988;440:267–79.
- Levine MS, Lloyd RL, Hull CD, Fisher RS, Buchwald NA. Neurophysiological and morphological alterations in caudate neurons in aged cats. Brain Res. 1987;401:213–30.
- Levine MS, Adinolfi AM, Fisher RS, Hull CD, Buchwald NA, Mcallister JP. Quantitative morphology of medium-sized caudate spiny neurons in aged cats. Neurobiol. Aging 1986;7:277–86.
- Levine MS, Hull CD, Villablanca JR, Buchwald NA, Garcia-Rill E. Effects of caudate nuclear or frontal cortical ablation in neonatal kittens or adult cats on the spontaneous firing of forebrain neurons. Brain Res. 1982;4:129–38.
- Levine MS, Hull CD, Buchwald NA, Villablanca JR. Effects of caudate nuclei or frontal cortical ablations in kittens: motor activity and visual discrimination performance in neonatal and juvenile kittens. Exp Neurol. 1978;62:555–69.
- Villablanca JR, Olmstead CE, Levine MS, Marcus RJ. Effects of caudate nuclei or frontal cortical ablations in kittens: neurology and gross behavior. Exp Neurol. 1978;61:615–34.
- Muir JL. Acetylcholine, aging, and Alzheimers disease. Pharmacol Biochem Behav 1997;56:687–96.
- Bartus R, Dean R, Beer B, Lippa A. The cholinergic hypothesis of geriatric memory dysfunction. Science. 1982;217:408–14.
- Coyle J, Price D, Delong M. Alzheimers disease: a disorder of cortical cholinergic innervation. Science. 1983;219:1184–90.
- Zhang J-H, Sampogna S, Morales FR, Chase MH. Age-related changes in cholinergic neurons in the laterodorsal and the pedunculo-pontine tegmental nuclei of cats: a combined light and elecetron microscope study. Brain Res. 2005;1052:47–55.
- Chase MH. Sleep patterns in old cats. In: Chase MH, editor. Sleep disorders: basic and clinical research. New York: Spectrum Publications, Inc.; 1983, pp. 445–8.
- Chambers JK, Tokuda T, Uchida K, Ishii R, Tatebe H, Takahashi E, et al. The domestic cat as a natural animal model of Alzheimers disease. Acta Neuropathol Commun. 2015;3:78.
- Gravina SA, Ho L, Eckman CB, Long KE, Otvos L, Younkin LH, et al. Amyloid β protein (Aβ) in Alzheimers disease brain biochemical and immunocytochemical analysis with antibodies specific for forms ending at Aβ40 or Aβ42 (43). J. Biol. Chem. 1995;270:7013–6.
- Glabe CG. Common mechanisms of amyloid oligomer pathogenesis in degenerative disease. Neurobiol Aging. 2006;27:570–5.
- Cummings BJ, Satou T, Head E, Milgram NW, Cole GM, Savage MJ, et al. Diffuse plaques contain C-terminal A beta 42 and not A beta 40: evidence from cats and dogs. Neurobiol Aging. 1996;17:653–9.
- Head E, Moffat K, Das P, Sarsoza F, Poon WW, Landsberg G, et al. Beta-amyloid deposition and tau phosphorylation in clinically characterized aged cats. Neurobiol. Aging. 2005;26:749–63.
- Wisniewski T, Lalowski M, Bobik M, Russell M, Strosznajder J, Frangione B. Amyloid Beta 1–42 deposits do not lead to Alzheimers neuritic plaques in aged dogs. Biochem J. 1996;313:575–80.
- Hyman BT, Marzloff K, Arriagada PV. The lack of accumulation of senile plaques or amyloid burden in Alzheimers disease suggests a dynamic balance between amyloid deposition and resolution. J Neuropathol Exp Neurol. 1993;52:594–600.
- Nakamura S-I, Nakayama H, Kiatipattanasakul W, Uetsuka K, Uchida K, Goto N. Senile plaques in very aged cats. Acta Neuropathol. 1996;91:437–9.
- Brellou G, Vlemmas I, Lekkas S, Papaioannou N. Immunohistochemical investigation of amyloid beta-protein (Abeta) in the brain of aged cats. Histol Histopathol. 2005;20:725–31.
- Gunnmoore D, Mcvee J, Bradshaw J, Pearson G, Head E, Gunnmoore F. Ageing changes in cat brains demonstrated by beta-amyloid and AT8-immunoreactive phosphorylated tau deposits. J Feline Med Surg. 2006;8:234–42.
- Kuroki K, Uchida K, Kiatipattanasakul W, Nakamura S-I, Yamaguchi R, Nakayama H, et al. Immunohistochemical detection of tau proteins in various non-human animal brains. Neuropathology. 1997;17:174–80.
- Riederer BM, Mourton-Gilles C, Frey P, Delacourte A, Probst A. Differential phosphorylation of tau proteins during kitten brain development and Alzheimers disease. J Neurocytol. 2001;30:145–58.
- Selkoe D, Bell D, Podlisny M, Price D, Cork L. Conservation of brain amyloid proteins in aged mammals and humans with Alzheimers disease. Science. 1987;235:873–7. https://doi.org/10.1126/science.3544219.
- Selkoe DJ. Alzheimers disase: genotypes, phenotype, and treatments. Science. 1997;275:630–1.
- Attems J. Sporadic cerebral amyloid angiopathy: pathology, clinical implications, and possible pathomechanisms. Acta Neuropathol. 2005;110:345–59.
- Attems J, Jellinger KA, Lintner F. Alzheimers disease pathology influences severity and topographical distribution of cerebral amyloid angiopathy. Acta Neuropathol. 2005;110:222–31.
- Serrano-Pozo A, Frosch MP, Masliah E, Hyman BT. Neuropathological alterations in Alzheimer disease. Cold Spring Harbor Perspec Biol. 2011;1:a006189.
- Slingerland LI, Hazewinkel HAW, Meij BP, Picavet Ph, Voorhout G. Cross-sectional study of the prevalence and clinical features of osteoarthritis in 100 cats. Vet J. 2011;187:304–9.
- Lascelles BDX, Dong Y-H, Marcellin-Little DJ, Thomson A, Wheeler S, Correa M. Relationship of orthopedic examination, goniometric measurements, and radiographic signs of degenerative joint disease in cats. BMC Vet Res. 2012;8:10.
- Enomoto M, Lascelles BDX, Gruen ME. Development of a checklist for the detection of degenerative joint disease-associated pain in cats. J Feline Med Surg. 2020;22:1137–47. https://doi.org/10.1177/1098612X20907424.
- Gunn-Moore DA. Cognitive dysfunction in cats: clinical assessment and management. Top Companion Anim Med. 2011;26:17–24. https://doi.org/10.1053/j.tcam.2011.01.005.
- Head E. Combining an antioxidant-fortified diet with behavioral enrichment leads to cognitive improvement and reduced brain pathology in aging canines: strategies for healthy aging. Ann N Y Acad Sci. 2007;1114:398–406.
- Gunn-Moore D. Cognitive dysfunction in the cat. In: Little SE and August JR, editors Augusts consultation in feline internal medicine, Volume 7. St. Louis: Elsevier, 2016, pp. 977–85.
- Houpt KA, Beaver B. Behavioral problems of geriatric dogs and cats. Vet Clin North Am: Small Anim Pract. 1981;11:643–52. https://doi.org/10.1016/S0195-5616(81)50076-3.
- Landsberg GM, Deporter T, Araujo JA. Management of anxiety, sleeplessness and cognitive dysfunction in the senior pet. Vet Clin North Am: Small Anim Pract 2011;41:565–90.
- Griffith CA, Steigerwald ES, Buffington CAT. Effects of a synthetic facial pheromone on behavior of cats. J Am Vet Med Assoc. 2000;217:1154–6.
- Ellis SLH, Rodan I, Carney HC, Heath S, Rochlitz I, Shearburn LD, et al. AAFP and ISFM feline environmental needs guidelines. J Feline Med Surg. 2013;15:219–30.
- Bottiglieri T. S-Adenosyl-L-methionine (SAMe): from the bench to the bedside - molecular basis of a pleiotrophic molecule. Am J Clin Nutr. 2002;76:1151S–7S.
- Araujo JA, Faubert ML, Brooks M, Landsberg GM, Lobprise H. NOVIFIT (NoviSAMe) tablets improve executive function in aged dogs and cats: implications for treatment of cognitive dysfunction syndrome. Intern J Appl Res Vet Med. 2012;10:90–8.
- Araujo JA, Landsberg GM, Milgram NW, Miolo A. Improvement of short-term memory performance in aged beagles by a nutraceutical supplement containing phosphatidylserine, Ginkgo biloba, vitamin E, and pyridoxine. Can Vet J. 2008;49:379–85.
- Heath SE, Barabas S, Craze PG. Nutritional supplementation in cases of canine cognitive dysfunction-a clinical trial. Appl. Anim Behav Sci. 2007;105:284–96. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2006.11.008.
- Hill AS, Werner JA, Rogers QR, Oneill SL, Christopher MM. Lipoic acid is 10 times more toxic in cats than reported in humans, dogs or rats. J Anim Physiol Anim Nutr 2004;88:150–6.
- Meyer HP, Bečvářová I. Effects of a urinary food supplemented with milk Protein hydrolysate and L-tryptophan on feline idiopathic cystitis - results of a case series in 10 cats. Int J Appl Res Vet Med 2016;14:59–65.
- Barberger-Gateau P, Raffaitin C, Letenneur L, Berr C, Tzourio C, Dartigues JF, et al. Dietary patterns and risk of dementia: the three-city cohort study. Neurology. 2007;69:1921–30.
- Butterfield DA, Castegna A, Pocernich CB, Drake J, Scapagnini G, Calabrese V. Nutritional approaches to combat oxidative stress in Alzheimers disease. J Biochem 2003;14:444–61.
- Trevizan L, De Mello Kessler A, Bigley KE, Anderson WH, Waldron MK, Bauer JE. Effects of dietary medium-chain triglycerides on plasma lipids and lipoprotein distribution and food aversion in cats. Am J Vet Res. 2010;71:435–40.
- Cupp CJ, Jean-Phillipe C, Kerr WW, Patil AR, Perez-Camargo G. Effect of nutritional interventions on longevity of senior cats. Int J Appl Res Vet Med 2006;4:34–50.
- Cupp CJ, Kerr WW, Jean-Philippe C, Patil AR, Perez-Camargo G. The role of nutritional interventions in the longevity and maintenance of long-term health in aging cats. Int J Appl Res Vet Med 2008;6:69–81.
- Pan Y, Araujo JA, Burrows J, De Rivera C, Gore A, Bhatnagar S, et al. Cognitive enhancement in middle-aged and old cats with dietary supplementation with a nutrient blend containing fish oil, B vitamins, antioxidants and arginine. Br J Nutr. 2013;110:40–9.
- Houpt K, Levine E, Landsberg G, et al. Antioxidant fortified food improves owner perceived behaviour in the aging cat. In: Proceedings of the ESFM Conference Prague, Czech Republic, 2007 2007.
- Landsberg G, Milgram B, Mougeot I, Kelly S, De Rivera C. Therapeutic effects of an alpha-casozepine and L-tryptophan supplemented diet on fear and anxiety in the cat. J. Feline Med. Surg. 2017;19:594–602.
- Naarden B, Corbee RJ. The effect of a therapeutic urinary stress diet on the short-term recurrence of feline idiopathic cystitis. Vet Med Sci. 2019;6:32–8. https://doi.org/10.1002/vms3.197.
- Westropp JL, Kass PH, Buffington CAT. Evaluation of the effects of stress in cats with idiopathic cystitis. Am J Vet Res. 2006;67:731–6. https://doi.org/10.2460/ajvr.67.4.731.
- Ruehl WW, Bruyette DS, DePaoli A, Cotman CW, Head E, Milgram NW, et al. Canine cognitive dysfunction as a model for human age-related cognitive decline, dementia, and Alzheimers disease: clinical presentation, cognitive testing, pathology and response to l-deprenyl therapy. Prog Brain Res. 1995;106:217–25.
- Campbell S, Trettien A, Kozan B. A noncomparative open-label study evaluating the effect of selegiline hydrochloride in a clinical setting. Vet Ther: Res Appl Vet Med. 2001;2:24–39.
- Parkinson FE, Rudolphi KA, Fredholm BB. Propentofylline: a nucleoside transport inhibitor with neuroprotective effects in cerebral ischemia. Gen Pharmacol. 1994;25:1053–8.
- Milgram NW, Ivy GO, Head E, Murphy MP, Wu PH, Ruehl WW, et al. The effect of l-deprenyl on behavior, cognitive function, and biogenic amines in the dog. Neurochem Res. 1993;18:1211–9.
- Landsberg G. Therapeutic options for cognitive decline in senior pets. J. Am. Anim. Hosp. Assoc. 2006;42:407–13.
- Studzinski CM, Araujo JA, Milgram NW. The canine model of human cognitive aging and dementia: pharmacological validity of the model for assessment of human cognitive-enhancing drugs. Prog. Neuro-Psychopharmacol. Biol. Psychiatry 2005;29:489–98.
- Center SA, Elston TH, Rowland PH, Rosen DK, Reitz BL, Brunt JE, et al. Fulminant hepatic failure associated with oral administration of diazepam in 11 cats. J Am Vet Med Assoc. 1996;209:618–25.
- Araujo JA, Greig NH, Ingram DK, Sandin J, De Rivera C, Milgram NW. Cholinesterase inhibitors improve both memory and complex learning in aged Beagle dogs. J Alzheimers Dis. 2011;26:143–55.
- Doody RS. Current treatments for Alzheimers disease: cholinesterase inhibitors. J Clin Psychiatry. 2003;64(Suppl 9):11–17.
- Fogari R, Mugellini A, Zoppi A, Derosa G, Pasotti C, Fogari E, et al. Influence of losartan and atenolol on cognitive function in very elderly hypertensive patients. J Hum Hypertens. 2003;17:781–5.
- Papademetriou V. Hypertension and cognitive function. Blood pressure regulation and cognitive function: a review of the literature. Geriatrics. 2005;60:20–2.
- Camacho IE. Peroxisome-proliferator-activated receptor gamma induces a clearance mechanism for the amyloid-beta peptide. J Neurosci. 2004;24:10908–17.
- Tsukuda K, Mogi M, Iwanami J, Min Li-J, Sakata A, Jing F, et al. Cognitive deficit in amyloid-beta-injected mice was improved by pretreatment with a low dose of telmisartan partly because of peroxisome proliferator-activated receptor-gamma activation. Hypertension. 2009;54:782–7.
- Pang T, Wang J, Benicky J, Sánchez-Lemus E, Saavedra JM. Telmisartan directly ameliorates the neuronal inflammatory response to IL-1b partly through the JNK/c-Jun and NADPH oxidase pathways. J. Neuroinflammation 2012;9:1–19.
- Kasahara Y, Taguchi A, Uno H, Nakano A, Nakagomi T, Hirose H, et al. Telmisartan suppresses cerebral injury in a murine model of transient focal ischemia. Brain Res. 2010;1340:70–80.
- Wang J, Pang T, Hafko R, Benicky J, Sanchez-Lemus E, Saavedra JM. Telmisartan ameriolates glutamate-induced neurotoxicity: roles of AT(1) receptor blockade and PPARγ activation. Neuropharmacology. 2014;79:249–61.
- Eslami H, Sharifi AM, Rahimi H, Rahati M Protective effect of telmisartan against oxidative damage induced by high glucose in neuronal PC12 cell. Neurosci Lett. 2014;558:31–6.
- Pang T, Sun Li-X, Wang T, Jiang Z-Z, Liao H, Zhang L-Y. Telmisartan protects central neurons against nutrient deprivation-induced apoptosis in vitro through activation of PPARγ and the Akt/GSK-3β pathway. Acta Pharmacol Sin. 2014;35:727–37.
- Wincewicz D, Braszko JJ. Telmisartan attenuates cognitive impairment caused by chronic stress in rats. Pharmacol Rep. 2014;66:436–41.
- Mogi M, Li J-M, Tsukuda K, Iwanami J, Min Li-J, Sakata A, et al. Telmisartan prevented cognitive decline partly due to PPAR-gamma activation. Biochem Biophys Res Commun. 2008;375:446–9.
- de Barros A Telmisartan, https://alzheimersnewstoday.com/telmisartan/ Accessed 25 February 2019.
Lokowanie produktów
Artykuł zawiera nazwy produktów i preparatów - jednak autorzy tłumaczenia nie osiągnęli z tego tytułu żadnych pośrednich lub bezpośrednich zysków.
Dostawa w 3h!
Zainstaluj nasza aplikację - zamów z dostawą do domu tego samego dnia.
W aplikacji znajdziesz również przydatne rzeczy, w tym listę aktualnie pracujacych lekarzy weterynarii w Szczecinie.
Kopiowanie, reprodukcja lub dystrybucja części lub całości materiałów bez wyraźnej zgody właściciela jest ściśle zabronione i może prowadzić do konsekwencji prawnych.
9:00 - 20:00
SOBOTA10:00 - 16:00
GODZINY PRACY
9:00 - 19:00
SOBOTA10:00 - 16:00
ZAMÓWIENIA883 901 501
SKLEP91 885 31 31
Regulamin
Polityka